Preek van 6 maart 2022
PREEK 1e zondag 40 dagentijd C – 5-6 maart 2022
Deuteronomium 26,4-10; Romeinen 10,8-13; Lucas 4, 1-13 Delfzijl
Het is een beeld nu van tien dagen – zo vaak per dag – mensen onderweg, met kinderen, ouderen, veelal vrouwen, de mannen blijven achter, een paar tassen, uren in de rij, in de file en de hoop ergens te kunnen slapen. Mensen onderweg, mensen met tassen. Migratie is van alle tijden – zeker – al eeuwenlang gaan mensen elders op zoek naar een beter leven. Van Adam en Eva – toen de geschiedenis nog moest beginnen – die het paradijs moesten verlaten tot de Aboriginals in Australië, zo’n 40.000 jaar voor Christus, tot de Afrikaanse mens die over de hele wereld is uitgezwermd.
Altijd geldt: Hongersnood, oorlog, vervolging zetten mensen áán om hun land van herkomst te verlaten. ‘Wat heb ik echt nodig? Wat moet mee?
Christenen zijn mensen die in hun rugzak zo’n hele geschiedenis meedragen.
Zij worden ‘aanhangers van de Weg’ genoemd- want ze verkondigen en missioneren, zijn onderweg, het land door, de wereld over, worstelend met hun levensvragen, hun strijd, hun geloof, hun twijfels en zoeken. De weg die een mens gaat, kan zijn als een tocht door de woestijn, als een vaart over zee, met vele gevaren. Dat zien we voor ons elke dag, beelden van Oekraïners door Europa…en we wisten het al…Zoveel vluchtelingen al op bootjes over zee, zoveel mensen uit Syrië naar Yemen, Libanon, Europa… Zonder tas, zonder alles. Woestijn. Dat is woestijn. Dat is wat wij ‘vasten’ noemen. Niets hebben, alleen misschien je tas met water en brood en je geloof dat je zult overleven. Wat bezielt mensen? Hoe erg moet je pijn wel zijn om je land, je huis, je alles achter te laten? En het is waar…soms zóéken mensen het avontuur, maar de meeste keren, zoals in de Oekraïne, de meeste keren zoeken mensen veiligheid. Wat is dat in mensen?
De eerste lezing vertelt het Oud-testamentische verhaal van Nabot en koning Achab… altijd, altijd is er in de geschiedenis strijd om land en grond geweest.
En het is nooit opgehouden… wie gunt wie het beste?
Zoals we in het evangelie horen, komt Jezus misschien vastberaden over maar wat heeft hij geworsteld met zijn opdracht: Hij kende als Joodse man het Credo van zijn volk en voelde zich verbonden met hun beproevingen in de woestijn. Tot hij letterlijk drie keer keuzes moest maken. De duivel stelt hem op de proef… de duivel – niet zo’n geliefd onderwerp in de katholieke theologie – maar we kennen wel het fenomeen: dat stemmetje in ons hoofd dat ons voor moeilijke keuzes zet, ook voor de verkeerde vaak…zo’n tasje dat er altijd is
Maar juist in die “drievoudige beproeving waaraan hij als Zoon van God wordt onderworpen, zien we wat voor Jezus NIET BELANGRIJK is: Materiële rijkdom, politieke macht en religieuze invloed – ze zijn niet het doel van zijn leven. Deze voorstellen van de duivel in de woestijn zijn niet toevallige vragen maar raken drie kwesties aan die in onze geschiedenistas, in onze menselijke rugtas meedragen.
1. Stenen in brood veranderen: lekker makkelijk: het is het manipuleren van de onstilbare honger en verlangens van de mens. Jezus gaat het niet doen! 2. Macht: we zien het vóór ons dagelijks: heersen is hebben is als maar méér en groter, ten koste van alles en iedereen. Jezus gaat het niet doen. 3. Tenslotte het misbruik maken van het vertrouwen van iemand: kijk mij eens! Verslaafd aan applaus en succes: Jezus gaat het niet doen.
Nee, we hebben wel eens gedacht dat al die migranten met tassen gelukzoekers zijn met veel geld op zak – we weten beter – ze hadden vaak geen keus – het zal je maar gebeuren dat je je land moet loslaten– tassen vol pijn en ellende… alles kwijt, je thuis, je toekomst – de grond van je voorvaderen – en ja, ook al ben je zwerver, en al zó vaak verhuisd, al bén je ooit geëmigreerd van Zeeland of Brabant of België naar het noorden, tassen vol – dan nóg weet je wat je geboortegrond is, je thuis, de oer-basis onder je voeten. Je vergeet nooit hoe je je voelde toen je hier kwam en wat je voelt als je weer even terug bent daar.
Vandaag, dit eerste weekend van de 40dagentijd houden we even halt bij de volken die hun land op dramatische en onrechtvaardige wijze kwijtraakten: de bevolking van Guatemala, die haar land en een rivier moest afstaan, de boeren die in Noord-Oost-Brazilië graag zelf zaaien en oogsten op eigen grond én de Syrische vluchtelingen in Libanon – hun eigen grond kwijt, wanneer terug??
En natuurlijk de Oekraïne… platgebombardeerd om ingelijfd te worden bij een volk waar ze niet bij willen horen.
We houden halt bij ons eigen levensverhaal, ons gesjouw door het leven…
We denken aan tochtgenoten, grondgenoten, aan wie beproevingen moeten ondergaan… de mens zoekt naar geluk en heeft voortdurend dat stemmetje in het hoofd: wat zal ik? Wat kan ik?
Nee, het kan toch niet zo zijn dat de duivel, de beproever wint…dat macht wint…God is er toch ook nog??? Amen.