Paaspreek van 17 april 2022
PAASPREEK 16-17 APRIL 2022 Lucas 24,1-12/ Johannes 20,1-9 OP-HS-BD
Pasen van het jaar 2022 – anders dan weer alle andere jaren…
Eindelijk na twee jaar weer mét elkaar, volle, gevulde kerken…
Zo was het ook een hele drukte deze week in de Sint Jozefkerk in Groningen, de kathedraal van ons Bisdom, waar – voor het eerst sinds drie jaar – van alle 19 parochies van het bisdom, van de meeste van de 81 locaties van de parochies, wel een vertegenwoordiger was bij de oliewijding, de chrisma-mis. Het jaarlijkse moment waarop de oliën voor de sacramenten worden gezegend.
En ja, grote kannen en karaffen met olie werden binnengedragen – gezegend in de viering en later in deze kleine flesjes uitgedeeld.
En misschien omdat we ons in deze laatste maanden wel erg verbonden voelen met de mensen van de Oekraïne en daarmee met de oosterse christenen, valt en viel het extra op in het Paasevangelie dat deze avond, gisteravond en vannacht werd gelezen, dat enkele vrouwen, toen de sabbat, de zaterdag, voorbij was, in de vroegte weer bij het graf waren met klaargemaakte “welriekende kruiden” – geurige kruiden… Wij zouden er in het westen overheen kunnen lezen, maar in de liturgie van de Oosterse kerken worden deze vrouwen altijd ‘mirredraagsters’ genoemd. Al eerder, toen Jezus net gestorven was, vertelt het Nieuwe Testament hoe Maria Magdalena samen met andere vrouwen naar het graf van Jezus gaat om Jezus’ lichaam te balsemen. Dit is een ritueel waarbij het lichaam met kostbare olie en kruiden wordt aangeraakt. Het zalven bewijst eer aan de overledene en bevestigt de goddelijke, koninklijke status van elke mens. Zalf, olie, mirre –een gomhars die in korrels wordt verwerkt tot balsemolie. Die goede geur, die balsem, wordt even genoemd op Goede Vrijdag, in het lijdensverhaal en bij de 13e Kruiswegstatie en verder op Paasmorgen, maar misschien is het onbekend hoe belangrijk dit gebaar was. Immers, na Pasen wordt Jezus de “Christus” genoemd, de Messias, letterlijk: ‘Gezalfde’:
Hij die een goede geur verspreidt. Door zijn opstanding ruikt alles nieuw!
En wij, met in onze traditie de zalf bij doopsel, vormsel, de priesterwijding en de olie voor de zieken, wij beseffen nauwelijks wat deze geur, wat dit gebaar met ons doet, heeft gedaan. In deze olie komen schepping en uittocht, komen Paulus’ woorden over doop en dood samen, zoals ze vannacht zijn gelezen, samen. In deze olie komt de eerste lezing uit de Handelingen van de Apostelen tot zijn recht waarin ook staat hoe God hem gezalfd heeft met heilige Geest en met kracht. Ook wij zijn gezalfden, aangeraakt door God, wij zijn mensen die een goede, blijde boodschap te verspreiden hebben, een geur van vrede en liefde, wij zijn als gedoopte mensen gezalfd om in het spoor van Jezus ‘Paasmensen’ te zijn, mensen van het hiernúmaals maar ook – door Christus – toelevend naar het hiernámaals. Pasen vraagt om een vervolg: boodschap van leven na de dood, vraagt om actie, om toekomst.
Afgelopen avond en nacht is overal in de wereld deze boodschap gezongen en verkondigd: het licht van Christus is binnengedragen, het water voor de doop is gezegend, de klokken luiden weer, de alleluja’s klinken weer en deze verse Heilige Olie is hét teken dat christenmensen als wij een bijzondere en belangrijke taak in de wereld hebben, zeker nú. Ja, het aantal christenen wereldwijd neemt nog altijd toe, ook al zijn er die hun kerk verlaten.
Maar zelfs dán: die zalving kan nooit ongedaan gemaakt – ook al wordt ons geloof beproefd; Gods goede Geest, Gods goede geur, zal altijd zichtbaar, ruikbaar blijven in onze woorden en daden, in ons mens-zijn.
In de voorbije weken hielden en houden de beelden van de oorlog in Oekraïne, doden, vluchtelingen, vernielingen, ons ontzettend bezig. Hoe krachtige volken- ongewild- een strijd strijden die alleen maar verliezers geeft – burgers, soldaten, slachtoffers: mensen met ouders, kinderen, mensen met plannen en mooie beroepen, ook mensen oud en tevreden… En nu zinloos verjaagd en verwond.
Hier is zalf, olie nodig – om wonden weer te genezen, om de hardheid te verzachten, balsem op de ziel van wie lijden; Hier is een boodschap van hoop en vrede nodig om mensen weer ‘op te wekken’ uit de duisternis van oorlog en angst – hier is die goede geur nodig om de bitterheid te verdrijven.
Een oude tekst van kerkvader Augustinus uit de 4e eeuw na Christus verwoordt ’t precies: “De Verrijzenis van de Heer is onze hoop. Jezus is voor ons opgestaan, opdat wij, hoewel we sterfelijk zijn, niet hoeven te wanhopen bij de gedachte dat met de dood het leven ten einde zou zijn; Christus is verrezen, om ons hoop te geven.” (Augustinus)
Met die gedachte wens ik U van harte een zalig, gezegend Paasfeest toe.