Lees hier de overweging van Startzondag- 6 oktober 2024!
OVERWEGING STARTZONDAG HEILIGE LIUDGERPAROCHIE 6 OKTOBER 2024
Genesis 2, 18-24; Hebreeën 2, 9-11; Marcus 10, 2-16 – 27e zondag door het jaar B Engelse sleutel
Het was een prachtig en kostbaar gesprek deze week, het gesprek met een 100-jarige in Delfzijl – en ik kreeg van haar toestemming om u er iets over te zeggen. Toen de burgemeester van Eemsdelta haar vroeg hoe zij die 100 jaar zo goed was doorgekomen, toen antwoordde ze met één woord: AANPASSEN!! Steeds opnieuw had zij zich, als Zeeuwse boerendochter uit een gezin met 15 kinderen naar het noorden gekomen, moeten aanpassen aan wat haar in het leven aangereikt werd, aan wat haar overkwam en waar zij zelf de regie in kreeg. Aanpassen. Steeds wat bijdraaien om te zorgen dat je méé kunt met de tijd, met je geliefden, met mogelijkheden en onmogelijkheden. Aanpassen en vooral rekening houden met wie je het leven deelt, altijd. Eén voorbeeld: De eerste 12 ½ jaar van haar huwelijk vanaf 1951 had zij geen stromend water, geen gas en licht. Stel het je maar voor. 3 kinderen gekregen, van wie ook nog een tweeling, waar ze totaal niet op had gerekend. Aanpassen…
Hoe doe je het als je dingen in je leven zó wilt vastdraaien dat je ze ook altijd weer losser en vaster kunt maken, maar waarmee je toch ook veilig en stabiel wilt leven??? Daar zijn instrumenten voor. Engelse sleutels… We kennen ze allemaal wel: zo’n sleutel met een wieltje dat zich aanpast aan de grootte en de kleinheid van de dingen.
En het deed me denken aan die beroemde zin uit de 1e lezing uit het 1e Bijbelboek: “Het is niet goed dat de mens alleen blijft”: misschien wel de hoofdzin vandaag. Enerzijds een zin uit ónze tijd, de datingsites en – dating-programma’s draaien overuren, (Boer-zoekt-vrouw is ook weer begonnen) mensen zoeken iemand, anderzijds zijn er, meer dan ooit, ook veel ‘happy singles’, mensen die heel bewust alleen blijven.
Die zin “Het is niet goed dat de mens alleen blijft” is niet onomstreden: we horen mensen met hoge schuttingen en met hekken-met-camerabewaking vaak zeggen: “Ik heb met niemand iets te maken, ik heb niemand nodig en niemand hoeft iets met mij.” Hoezo “niet goed dat de mens alleen blijft”?
Niets bijdraaien en aanpassen! Geen zin in.Alleen of samen?
Dat lijkt het thema. Er is de laatste decennia in het intermenselijk verkeer veel variatie ontstaan in het denken over relaties: man-vrouw, man-man, vrouw-vrouw, latrelaties en vormen van ja-woord-op-contract-zonder-huwelijk, maar vóór alles blijft staan: Wij, mensen, hebben elkaar nodig. Als je echt niemand nodig zou hebben, dan sluit je de elektriciteit maar af, het riool, gas en waterleiding. Kijken of dat bevalt. Maar… samen zijn met iemand, al of niet samenwonend, is wel ook aanpassen, bijdraaien, altijd…
Dat voortdurend afwegen tussen individu en gemeenschap, doet uiteindelijk toch de balans doorslaan naar het gegeven dat wij geschapen zijn voor elkaar. Dat is trouwens in de hele natuur zo: geen plant kan zonder de andere, geen dier zonder soortgenoot. Zelfs mieren zijn succesvol omdat ze perfect op elkaar zijn afgestemd. In het scheppingsverhaal deze morgen wordt dat heel poëtisch in beeld gezet: Nee, dit is geen journaal van ‘een’ gebeurtenis. Hier wordt uitgelegd hoe God de mens heeft bedacht: voor elkaar, met die beroemde Engelse sleutel in handen, want je denkt en leeft nooit hetzelfde, ook niet als partners, het is altijd opnieuw aanpassen. Natuurlijk zijn er in het evangelie farizeeën die dit onderuit willen halen door met een scheidingsbrief van Mozes voor de dag te komen, maar Jezus handhaaft het oer-gegeven dat mensen er zijn voor elkaar. En beiden, in gelijkwaardigheid, kunnen bijdraaien, aanschuiven, hun leven pasklaar maken voor elkaar. Dat dit soms niet werkt of mislukt, is een gegeven, maar het beginsel blijft overeind. Mensen zijn niet bedoeld als gevangenen van elkaar, ze zijn vooral verschillend en zo werkt het.
Hier, met onze vijf kerkgemeenschappen van Noord-Groningen, zeggen we hetzelfde: We kunnen niet meer alleen, niet, nooit…. Zoals we ook niet zonder pastoor kunnen, niet zonder bisschop, zoals we elkaar nodig hebben nu er besluiten vallen rond kerkgebouwen. Je laat elkaar niet in de steek, niet, nooit. Kerk-zijn ben je nooit alleen. We verenigen ons in een land als er crisis is, we richten platforms en beraden op om het sluiten van de gaskraan, nu 1 jaar geleden, te bereiken, we steunen massaal hulporganisaties in oorlogsgebieden, we komen met volle kerken samen als er een afscheid is, we sluiten ons aan bij een club, de KPJ of een vriendenkring, zo ook in een geloofsgemeenschap.
En als er iets met de club of de familie is, dan worden we allemaal geraakt.
Dat geldt ook voor onze geloofsgemeenschap hier, deze morgen samen, ook voor wie thuis meevieren via livestream en voor wie thuis gebleven zijn.
En u kunt ons als kerk hier in Noord-Groningen niet betrappen op saaiheid: Bisschop weg, pastoor weg, hoe lang nog houdt onze Paus het vol? Met de vormelingen van Bedum, de 3 meisjes die eind november hier het Vormsel gaan ontvangen, kwam de vraag onlangs: hoe sleutel je in een gemeenschap als er geen bisschop is en hoe vind je een nieuwe? Gaat ‘t als met een bruiloft? De ene bisschop gooit zijn boeket bloemen zonder te kijken in de club van priesters en wie hem pakt, die wordt het? Of met een nieuwe Paus, stel dat hij ermee stopt: Gooit hij zijn pauselijke bos Nederlandse Paasbloemen de kring van kardinalen in, en wie hem ontvangt, die wordt de nieuwe?
We lachten er hartelijk om. Geloof me, zoals wij als kerkgenoten elkaar niet in de steek laten, zo zal God zijn kerk niet in de steek laten. Nee, ook als iemand weggaat, staat de kerk nog niet op losse schroeven. We kunnen altijd sleutelen, aandraaien, aanpassen. En al zal het met personeel altijd weer anders gaan dan gedacht, we hebben altijd zelf gereedschap genoeg om bij te draaien, de schroeven even wat vaster te zetten en wat flexibiliteit om het schip van de Liudgerkerk toch varend te houden. Aanpassen, zei de 100-jarige, 100 jaar aanpassen en deze jaren bestaan ook onze jongste kerken van Delfzijl en Wehe den Hoorn 100 jaar… we hebben nog nooit anders gedaan dan aanpassen.
Zo willen we het nieuwe kerk- en werkjaar ingaan – als broeders en zusters, zoals de Hebreeënbrief (de 2e lezing) het betitelt, met God als oorsprong en einddoel van alle dingen. Nee, we hoeven het niet alleen te doen – niet ‘ieder voor zich en God voor ons allen’ maar ‘vanuit hier met vertrouwen verder’ (dat is ons thema, ons motto dit jaar): de gaskraan dichtgedraaid, de kerkdeuren open en als kinderen van één grote Liudger-familie staan we naast en vóór elkaar – ik wens, wij wensen u veel draaikracht en veel zegen toe.