Lees hier de overweging van 31 december 2023!
PREEK FEEST HEILIGE FAMILIE 30 en 31 december 2023
Genesis 15, 1-6; 21,1-3 Hebreeën 11, 8.11-12;17-19 Lucas 2, 22-40
Het worden vast historische woorden in mijn hoofd:
Een zieke deze week op bed – veel pijn en last gehad – moet rust houden, die zei het zo mooi: “Valt niet mee, pastor Nellie, de eerste 100 jaar van je leven zijn de moeilijkste!! De tweede 100 vallen vast wel mee!” De kleine groep 100-jarigen zou dat kunnen zeggen en k weet ik niet of het klopt maar ik vond het een prachtige uitspraak, en het relativeert alles wat wij meemaken in een jaar tijd, in een mensenleven: “de eerste 100 jaar van je leven zijn de moeilijkste!!
De tweede 100 vallen vast wel mee!”.
Tja, de grote vraag: hoeveel kalenders verslijt je in je leven?
Als we deze dagen de laatste kalenderblaadjes van 2023 eraf halen, de uren van het jaar 2023 uit- en aftellen, voelen we goed dat het meeste van zo’n jaar goed gaat, maar dat er ook altijd een paar zwarte bladzijden zijn… want ook al ging het ons hopelijk relatief goed dit jaar, toch is er wel altijd íéts in onze families, in onze omgeving, in ons dorp, in onze werkkring, in de wereld, waarbij we ons betrokken voelen en waarover we ons zorgen maken: in het klein en in het groot: mooie, prachtige dingen, moeilijke, verdrietige dingen.
En misschien is ‘t wel zo dat, in déze week van het jaar, de dingen in kleine kring ons nog nét iets meer raken omdat er meer besef is van wie om je heen staan. Familie. Vrienden. Wie missen we?
Op deze zondag tussen kerstmis en driekoningen viert de kerk het feest van de Heilige Familie. En elke familie kent zijn geschiedenis, zijn kalenderblaadjes…
Het Evangelie vertelt eigenlijk weinig over die ‘heilige familie van Nazareth’:
De Bijbel zegt héél weinig over Jozef, iets meer over Maria en heel veel over Jezus. Vraag: Hoe zijn Maria en Jozef eigenlijk in Nazareth terecht gekomen?
Antwoord: De wortels van de familie van Jozef liggen immers in Bethlehem. De ouders van Maria zouden meer met Jeruzalem verbonden zijn geweest. En: Jozef was een ambachtsman, een timmerman die stenen en hout bewerkte. Ten tijde van hun verloving woonde Maria in Nazareth en volgens de evangelist Mattheus had Jozef zijn bedenkingen toen hij vernam dat Maria zwanger was of hij zijn taak als man en vader wel zou moeten opnemen. Vanwege de volkstelling moesten ze naar Bethlehem, waar Jezus in arme omstandigheden geboren werd en waar ze verrast werden door bezoek van herders uit de omgeving en van magiërs uit het Oosten. Tot zo ver hun familiegeschiedenis.
Vandaag horen we in het evangelie dat zij samen naar de tempel gaan voor de opdracht van hun kind, en dat ze geraakt worden door de ontmoeting met Simeon en Hannah, twee oudere vrome mensen, en door hún woorden over hun kind. Ze voelden toen al, wat ooit de Libanese dichter Kahlil Gibran zo mooi verwoordde: je kinderen zijn je kinderen niet: je draagt ze, je krijgt ze, je voedt ze, maar ze gaan een eigen weg. Zij schrijven eigen kalenderblaadjes vol… Zij ontwikkelen ‘n eigen geschiedenis, een eigen levenshistorie.
En we kennen de eerste zwarte bladzijden van Jezus’ leven als Jozef, uit angst om Herodes, moet vluchten naar Egypte; die kalenderbladen verbinden ons vandaag met de miljoenen gezinnen, die op dit moment door oorlog, door armoede of door natuurrampen hun land moesten verlaten: ontelbare gezinnen, die, niet alleen in Nederland, op de vlucht zijn omdat ze óf als christen aangevallen worden zoals in het Midden-Oosten óf geen enkele toekomst meer zien, zoals in Afrika: en t is waar: sommige mensen schrijven hun geschiedenis op één plek op de aardbol, andere op meerdere continenten.
De woorden van Simeon en Hannah maken indruk: Simeon noemt Jezus een licht dat voor de heidenen straalt, dat licht dat de blijdschap van jonge ouders weerspiegelt om het kind in hun armen. Maar Simeon is ook realistisch. Want elke ouder kent oo spanningen over een kind, tegenstrijdige gevoelens en zorg over wat er mèt en rondom kinderen gebeurt: van verkeerde vrienden tot een zwakke gezondheid, dingen die het hart van moeders en vaders kunnen doorboren. De profetes Hanna vult aan dat dit kind de bevrijding van Jeruzalem tot stand zal brengen – zoals alle ouders het nodig hebben om te horen dat je erop kunt vertrouwen dat “de genade van de Heer op je kinderen zal rusten”.
We zien het gezin van Bethlehem voor ons, ‘de heilige familie’, zoals ze later zijn gaan heten – mensen van vlees en bloed, met zekerheden en twijfels, met zachtheid en met kwaadheid. En als we onze eigen kalenders terugbladeren, weten we: alléén rozengeur en maneschijn bestaat niet. De eerste 100 jaar zijn de moeilijkste!
Maar sterker toch dan alle zorg blijft toch ons geloof. Het geloof dat ook Abraham en Sara in het onmogelijke deed geloven, het geloof dat de Hebreeën brief benadrukt. Ons leven, ook ons familieleven, is op geloof gebouwd: het rotsvaste geloof dat voor God niets onmogelijk is.
Het familieleven in deze tijd en in de wereld heeft veel veranderingen ondergaan: van uithuwelijking in het Midden-oosten tot femicide in ons eigen land, tot veel gebroken gezinnen maar wat blijft is de hechtheid van veel families hier en overzee. Het zegt ons dat wij in die eerste honderd jaar van ons leven, elkaar hard nodig hebben – en ja, ons geloof speelt daarin de hoofdrol: houvast, verbondenheid… voor de volgende nieuwe kalender onmisbaar. Zalig uiteinde, goed begin! Amen.