Lees hier de overweging van 12 november 2023!

PREEK 32e zondag door het jaar A – 12 november 2023
Wijsheid 6, 12-16; 1 Thessalonicenzen 4, 13-18; Mattheüs 25, 1-13
Het gaat dit weekend allemaal om OLIE, om BRANDSTOF, om reserves voor de tijd die komt… en al stammen de teksten van deze dag allemaal van net vóór Christus tot net ná Christus, actueler kan het ook weer niet…

Olie in de lamp is niet alleen hét beeld van vroeger bij het begin van de wintertijd, maar het is ook het Sint-Maarten-beeld van gisteravond 11 november bijna overal in het land én hét beeld van zoveel delen van de wereld waar het moeilijk is: is dát niet de eerste, misschien wel voornaamste klacht: de voorraad raakt op, de brandstof is op, het eten raakt op….
Naast de verschrikkelijke beelden en verhalen uit Gaza waar ongeveer álles óp is, inclusief medicijnen, is misschien deze week ook het nieuws binnengekomen bij u over de bemanning van drie Nederlandse binnenvaartschepen die al dagenlang vast zit tussen Roemenië en Moldavië – ik las: “inmiddels slinken de voorraden water en voedsel in rap tempo. Dit moet geen week meer duren.” Olie, brandstof, reserves…. Ongelooflijk belangrijk.
Het is niet zo raar dat we deze zondag uit het boek Wijsheid lezen… Als er iets in alle conflicten in de wereld belangrijk is, dan is het WIJSHEID… laat je raden door wijze mensen, stem je af op de wijsheid die je – zo zeggen wij als christenen – wordt aangereikt van Gods wege, bij alle keuzes die je maakt: laat je raden door de Geest van God, de Heilige Geest. Stem op hem af… om vol te houden, duurzaam te leven (om maar een woord van deze tijd te gebruiken) en houdt vooral in de gaten wat je ‘over’ hebt om verder te kunnen. In deze tijd van burn-outs, van opgebrande mensen en korte lontjes die ook snel opbranden, is reserve-olie van levensbelang. De evangelist Mattheüs, van wie wij dit bijna afgelopen kerkelijk jaar steeds delen lazen, zegt ons dat wij leven in het perspectief van het eindoordeel, op het laatste van de dagen en onze ontmoeting met de Mensenzoon. En ook al zien en geloven wij dat in onze tijd echt heel anders, we worden wel wakker geschud, bijna letterlijk door de slapende meisjes uit het verhaal…Hoe is het met onze fakkels en lampen?
Kan het zijn dat we, als we ouder worden, minder olie in onze lampen hebben?
Is inmiddels alles al opgebruikt en opgebrand?
Natuurlijk zijn er altijd mensen die hamsteren voor de moeilijke tijd die zou kunnen komen en natuurlijk zijn er mensen die vergeten of uitstellen de olie bij te vullen… Maar in de gelijkenis vandaag gaat het steeds om OLIE als teken van wijsheid, van geestkracht…
Als je wijs bent, draag dan zorg voor de mens als je broer en zus, voor de aarde die ons draagt. Heb zorg om de wereld, de schepping, voel je verantwoordelijk en laat je lamp niet uitdoven… Immers, te allen tijde is er licht nodig voor in het donker, olie in de lampen…
Je kunt in ons rijke westen nog zeggen en denken: och, er is altijd nog wel een benzinepomp of een winkel open om olie te halen…. Maar laten we ons niet vergissen: Nee… deze olie niet! Wat je echt nodig hebt aan wijsheid en geestkracht, is niet te koop…
En natuurlijk denken wij allemaal: Wat raar dat die olie in het evangelie niet samen gedeeld wordt… dat was toch één van Jezus’ speerpunten? Jezus brengt dat samen delen toch zelf in praktijk door brood te breken als er onvoldoende voedsel is … Maar… olie is anders! Met het woord ‘olie’ wordt in de Hebreeuwse Bijbel vaak de geest van God aangeduid die de met olie gezalfde ontvangt, het Griekse woord ‘christen’, christos’ betekent ‘gezalfde, gevormde’.
Daarom worden mensen ook gezalfd met olie bij het Vormsel.
Het woord ‘olie’ in de evangelielezing roept dus de band met God op. De bijzondere olie in de evangelieparabel staat voor: geloof. Geloof is onmisbaar om toegang te krijgen tot Gods Koninkrijk. En juist dat gelóóf is ondeelbaar: je kunt geloven niet aan een ander delegeren. Je kan niet tegen iemand zeggen: ‘jij hoeft niet te geloven, dat doe ik wel voor je’. Samen geloof vieren kan heel goed – zoals die ene helft van de meisjes doet op het bruiloftsfeest met alle aanwezigen – maar ieder kan geloven toch echt alleen zélf doen. Voldoende geloof hebben om tegenslagen en tekorten te kunnen opvangen… Proberen altijd op tijd de olie van je geloof gereed te hebben, anders vind je dichte deuren en misschien zelfs problematische en onherstelbare situaties.
Olie… de kerk kan nóg zo slaapverwekkend zijn, geloven gaat niet om slapen en waken, maar om reserves … niet voor niets is de Godslamp in onze kerken altijd een olielamp en altijd áán. Wat hebben we over om ons licht te laten schijnen en de juiste en wijze beslissingen te nemen? Soms ís het op, ís het licht uit, opgebrand, ís de voorraad op, leeggezogen, uitgeput, verbruikt…Soms… en ja, je kunt denken: wie dan leeft, die dan zorgt, maar als de Bijbel ’middernacht’ zegt, dan komt het op je reserves aan, of er ergens in je geestelijke bagage toch nog iets is dat zich laat aanspreken. Fysieke olie kun je kunnen bijgieten, overhevelen, aan de ander meegeven, overdragen: maar de bron waaruit je echt put, het geloof dat in je leeft, dat is je niet af te nemen maar ook moeilijk overdraagbaar. Die tien lampen zijn van dezelfde makelij en ze branden gelijk, maar olie kan opraken, verdampen en verdrogen in barre tijden. Als we geloven, kunnen we leven met reserves en het licht hooghouden!!
Een stevige uitdaging in deze al wat donkere tijd! We gaan ervoor. Amen.