Lees hier de overweging van 12 februari 2023

PREEK 6^e zondag door het jaar A – 10-11-12 februari 2023

Jezus Sirach 15, 15-20; 1 Korinthe 2,6-10; Mattheüs 5, 17-37 

Ja hoor, vandaag krijgt u hier antwoord op alle vragen – in de Bergrede geeft Jezus een hele uitgebreide uiteenzetting van zijn totale beleidsplan – en hij neemt de Joodse traditie, de zinnetjes en lessen van zijn ouders en voorouders, als basis en geeft er een eigen invulling aan. U hoorde het: “Er is gezegd” – “Ik zeg jullie”. Alsof hij de wijsheden van eeuwen uit een koker haalt – en ze plechtig voorleest – zoals dat vroeger werd gedaan door de oudste voor een zaal vol mensen die met wijsheid de mensen letterlijk de ‘les’ las…

Nee, Jezus heeft het niet allemaal uit eigen koker, maar maakt de oude wetten en regels tot vitaminetabletten voor het leven van de mensen in zijn tijd en voor alle tijden. Leef vitaal – zo heet in onze tijd een bepaald merk vitamine-pillen en eigenlijk zegt Jezus, in navolging van de schrijvers van de Wijsheidsboeken zoals Jezus Sirach in de eerste lezing, niet anders: leef vitaal.  

De schrijver van die eerste lezing zegt niets meer en niets minder als:

Je kunt de geboden onderhouden, je kunt het ook niet doen… je kunt steeds in je leven kiezen, maar onthoudt: als je vitaal wilt leven, vaar dan op de wijsheid van de Heer. Dan leef je gezond. En ‘gezond’, ‘lifestyle’ is een toverwoord in deze tijd – daarop worden hele dokters- en fysio-adviezen geschreven en hele preventie-akkoorden vastgelegd – vandaag het lifestyle-advies van God die de mens gelukkig wil laten leven: leef vitaal vanuit de liefde – dat is voor de ander aangenaam en voor jezelf… Nu is het misschien makkelijk praten: leef vitaal – doe het zo en het gaat je goed. Als er een aardbeving komt van 7.8 en je huis, je straat, je dorp of stad liggen in puin en familieleden komen om, wat is dán ‘vitaal leven’?  Bij wie zoek je je toevlucht? Waar houd je je aan vast als letterlijk of figuurlijk alles is omgevallen? Hoe overleef je als je liefsten het niet overleven?  De lezingen zeggen ons: Mensenkind, je bent zo vrij als een vogeltje – je kunt je aan de wet houden of niet – maar mag ik je een tip geven: als je wijs bent – zoals Paulus in de 2^e lezing zegt – zie dan het verschil tussen menselijke/aardse wijsheid en goddelijke wijsheid: als iedereen zich aan het laatste hield, wás Jezus niet gekruisigd, was er geen oorlog in Oekraïne, was er geen Justitie meer nodig. Alles staat of valt met hoe je bent voor je medemens – als er iets niet goed is met je naaste, richt je dan niet eerst tot God maar probeer eerst te herstellen met je medemens – altijd, altijd.  Daarmee haalt Jezus de oude wet, de Thora, uit de koker om daar nieuwe en actuele invulling aan te geven. In feite gebeurt ‘t nóg: nu de focus van Oekraïne doorschuift naar Turkije en Syrië, staan mensen op om nood te lenigen, 1^e hulp te verlenen of geld te doneren, ongeacht kritiek op de Turkse regering of bezwaren tegen het Assad-regime in Syrië. Misschien is dus de laatste evangeliezin wel de belangrijkste: ons JA naar God is ook een JA naar de naaste – NEE hetzelfde. Dat komt uit de oude koker, maar het is vooral van vitaal belang voor ons leven met elkaar, voor onze verhouding met God en voor de toekomst, voor de vitaliteit van de wereld en van de mensen. Amen.