Preek van 31 december 2020
OUDJAAR 2020
Inleiding
Vandaag loopt het jaar ten einde… we kregen het…een heel jaar om te leven…. en ja…wat een jaar….zo zeggen ongelooflijk veel mensen deze middag en avond tegen elkaar…wat een jaar !
En het is zo: dat zeggen we vaker…maar als dit jaar – toch wel eerst en vooral door het coronavirus – alles, alles, alles anders is gelopen als we bedachten op 31 december 2019…. dan heb je wel recht van spreken …..maar ook als er onverwacht dit jaar ‘dood’ in ons leven kwam, of als er zorgen binnenslopen die we niet hadden zien aankomen…..sommige mensen zouden dit jaar trouwen, verhuizen, en bedrijf overnemen….maar alles liep anders…. En ja, sommigen namen de beslissing van hun leven door een boerderij erbij te kopen of juist de koeien weg te doen….Wat een jaar…
Was het ooit een mooie maar ook gewone baan in de zorg, nu opeens ben je dag-en-nacht in touw om levens te redden – moet je zieke collega’s vervangen en wordt al je verlof ingetrokken…
Het gebeurde allemaal in één jaar….. en ja, er werden ook kindjes geboren, die heerlijk de wereld inkijken met ogen die zeggen: “och, waar maak je je druk om…..er komen vast ook andere tijden”…
2020….een jaar om af te sluiten….en velen zeggen: Ik kan niet wachten….dan maar geen vuurwerk en geen receptie en geen groot oudejaarsgezelschap…als dit jaar maar ophoudt en we vol moed het nieuwe in kunnen gaan….
Wij hier, in deze Maria Tenhemelopnemingkerk – met zang door het 20+koor van Delfzijl – wij zeggen en zingen hier: Kyrieleis…Heer, ontferm U over Uw wereld, ontferm U over de mensen, ontferm U over ons. Wij wensen U een mooie viering toe.
Overweging
Een zucht, een hele diepe zucht…dat is wat klinkt deze middag, deze avond, deze komende nacht…niet alleen hier, in ons mooie en goed -georganiseerde Nederland, maar overal ter wereld….
De longarts zegt hiervan: een zucht is een diepe uitademing, die meestal een emotie uitdrukt. Bij een zucht neemt de spanning van de spieren in de longwand ineens sterk af, waardoor de lucht relatief snel uit de longen naar buiten gaat.
Een zucht, en ik weet niet of u er wel eens ooit over nagedacht heeft, maar een zucht kan meer betekenissen hebben…
1.Een zucht in de vorm van pffffffffffffft….dat is voorbij….dat hebben we gehad, daar hoef ik me geen zorgen meer over te maken…
2.Een zucht kan ook iets van ergernis in zich hebben …pfffft, heb je hém of háár weer, is dat ook weer misgegaan – nee hè…. dat is ook een zucht.
3.Er is ook nóg een andere zucht…dat is een zucht van verlangen…. hè…was het maar zover, ik heb er zo’n zin in…. Ik kan niet wachten…
Op deze laatste avond van dit jaar 2020 komen alle vormen van zucht wel langs…degenen die in een kramp zaten dit jaar, die zijn blij dat het voorbij is,
Degenen die ontzettend ontevreden zijn over de coronamaatregelen, over de steunpakketten, over hoe de dingen in hun eigen leven gingen, die zuchtten van ergernis –en zeker…de derde groep, die nu een kindje verwacht, die uitziet naar het vaccin en het oude normaal en de-lock-down-voorbij – die zucht van verlangen…
In dit jaar, waarin wereldwijd juist de longen van ontelbare mensen werden aangetast, is lucht méér dan ooit belangrijk….’lucht geven aan’ is vrijheid, is ‘actie’ net zoals iemand die ‘zingt’ en ‘fluit’ – en dat is precies wat we meekrijgen bij de ingewikkelde lezingen van Oudejaarsdag. De schrijver Johannes van de eerste brief, de eerste lezing, ergert zich aan christenen die toch ontrouw zijn geworden… hij zucht van ergernis en blaast als het ware op de fluit: hé kinderen van God, dit is het laatste uur…code rood, let op…hij fluit waarschuwend tegen mensen die tegen Jezus zijn, die complottheorieën ontwikkelen en de waarheid verdraaien, die alleen aan zichzelf denken en hij zegt: laat je niet verleiden tot meezuchten met hen. Johannes is hier als de ware scheidsrechter…. hij haalt de gelovigen en ongelovigen uit elkaar en fluit de christengemeenschapterug uit de verleiding….Deze Johannes, volgens exegeten een andere schrijver als die van het evangelie, is zelf vól van Jezus…en daar geeft hij lucht aan…hij schept duidelijkheid.
Hij zal de woorden van de evangelist Johannes vast wel gehoord of gelezen hebben…Deze Johannes in zijn moeilijke proloog probeert op zijn fluit de hoge tonen te pakken, hij zet hoog in…. God sprak, God blies – en er kwam een mens: “het woord is vlees geworden” – een woord kan zoveel teweeg brengen… je kunt een woord op zoveel manieren ‘verzuchten’…wij, mensen, hebben misschien juist longen om uit te blazen, te fluiten, om te verklanken wat ons bezig houdt en wat ons mens maakt….Johannes de evangelist verwoordt dat God zelf zucht over de onhebbelijkheden en het ongeduld van de mens die Hij zelf gemaakt heeft…en zijn doel is: dat de mens zou gaan geloven dat het licht het van de duisternis wint en dat Jezus zelf als Licht in de wereld de mens weer adem zou geven, energie, zin en verlangen. Opdat de mens weer opgelucht kan zuchten, fluiten, uitzien, verlangen, lucht kan geven aan wat hem bezighoudt. Geloof geeft lucht, energie, geeft vertrouwen…helpt volhouden.
We schrijven Oudjaar van dat vreemde jaar 2020…en de strenge lockdown is een feit…Met een zucht laten we dit kalenderjaar los en proberen we over de drempel te stappen naar een jaar waarin dat ‘licht van de mensen’ weer voelbaar wordt, zichtbaar…licht dat door de grauwsluier van het virus schijnt en ruimte maakt voor een heel ander zuchten– voor een fluitsignaal waarbij we weer opstarten met waar we gebleven waren – en waarin we ons blijven herinneren dat dit Woord van God met een zucht van verlangen is uitgesproken voor alle tijden. Zalig uiteindelijk, gezegend 2021! Amen.