Preek van 17 oktober 2021

PREEK 29^e zondag door het jaar B – 16-17 oktober 2021

Jesaja 53, 10-11; Hebreeën 4, 14-16; Marcus 10, 35-45 NP, HS, & Oogstdankviering BD fluitsignaal

Nee, kunnen we af en toe warm geraakt en bemoedigd worden door de Schriftwoorden, dat gaat vandaag niet lukken. Zo wisselvallig het weer, de economie, het beleid – zo wisselvallig de ontvangst van de Boodschap die we ‘Blijde boodschap’ noemen. Nee, we worden niet blij als we de evangelielezing even ‘door elkaar schudden’ en dan kijken wat eruit rolt: ‘kwaad/onenigheid’, heersers der volken, ijzeren vuist, misbruik van macht, slaaf, losprijs’… nou we kunnen er wel weer tegen. Het klinkt als ‘strijd’: Wie fluit wie terug?

Jezus de leerlingen als ze vechten om de beste plaatsen?

Dat de tijden niet gemakkelijk zijn – dat weten we …dat er politici en journalisten omgebracht worden – Engeland deze week, Peter R. de Vries deze zomer – dat weten we … dat er heersers zijn en machtigen met ijzeren vuist – dat staat óók in alle kranten – maar …wat kunnen we, wat willen we ermee?

Niet alleen als mensen in deze tijd – boeren, burgers en buitenlui – maar eerst en vooral als christenen die het evangelie lezen en de wenkbrauwen optrekken en de schouders ophalen…. Is dit mijn wereld?

Pas als de tekst eindigt met de zin ‘de Mensenzoon is niet gekomen om gediend te worden maar om te dienen’ – dan komt dat positieve van het evangelie toch weer een beetje dichterbij.

Maar de leerlingen van Jezus hebben het zwaar met die dienstbaarheid…

En wij als akkerbouwers, veehouders, varkens – of kippenboeren en bloembollenkwekers niet minder…hoe doe je dat in een wereld van machthebbers die iedereen zien als concurrent en alles afblazen?

Een wereld van de groten achter bureaus die de kleinen wegfluiten?

Dit grote probleem is van alle tijden – zo blijkt –welke plaats neem je in? In de wereld? In de politiek? In je beroepsgroep of sector? In je familie? Wie fluit?

Als de leerlingen van Jezus solliciteren voor de eerste en de beste plaatsen in het koninkrijk van God waarin ze Jezus zien als een soort politieke Messias, dan voelen we hier ellebogenwerk …Die vraag naar de hoogste post is eigenlijk een eis, want ze zeggen: ‘Wij willen dat U voor ons doet dat wij U vragen.’ Misschien ligt dáár wel waar we als mensen voortdurend tegenaan lopen: de wereld zegt tegen ons als scheidsrechter: wij willen dat je doet wat wij van je vragen…Met als gevolg: burn-out, mensen die stoppen met hun banen, hun bedrijven, met wat ooit hun passie was. En we kunnen het doortrekken: Zeggen ook wij tegen God: ‘God, wij willen dat U voor ons doet wat wij U vragen.’

Of is er ook nog iets om Hem, God, voor te danken? ‘

Net als het weer, zijn wij wisselvallige wezens – soms kunnen we het hebben – is het handig: duidelijke maatregelen, een begrijpelijk beleid. Maar… diep in ons leeft een verlangen naar zélf doen, naar voldoening en waardering – wie we ook zijn: vader, moeder, kind, leraar, werkgever, werknemer, arts, pastor, agrariër of noem maar op… maar té veel waardering kan leiden tot macht en tot machtsmisbruik: we zien dat in de heerszucht van wereldleiders en politici, maar ook in scholen, ondernemingen, bedrijven, de sport, en ja, ook in de Kerk. De vreselijke kerkelijke schandalen die in Frankrijk aan het licht gekomen zijn, laten voor de zoveelste keer zien hoe moeilijk het is om niet speler in het veld te zijn, maar scheidsrechter, hoe moeilijk om dienstbaar te zijn aan elke mens. Diep in ons allemaal schuilt een zelfstandiger die zich niet alles laat gezeggen. Juist daarom heeft de agrarische sector/de samenleving het zo moeilijk – juist daarom is er zoveel bezwaar tegen de steeds veranderende melkprijzen, aardappelprijzen, de grenzen rond veestapelgrootte, maar ook tegen de coronaregels, tegen vaccinaties en QR-codes. Het gaat om twee levenshoudingen: domineren of dienen!

Fluit je iemand áf of fluit je iemand tóé?

En laten we duidelijk zijn: in een samenleving zijn gezag en gezagdragers nodig – mensen die de karre-trekkers zijn, die taken op zich kunnen en willen nemen. En nee, niet alle burgemeesters en politici, niet alle ministers van landbouw zijn verschrikkelijk – De-baas-zijn is ook verantwoordelijk zijn, dienstbaar – en ja, dat is dan je roeping – en die roeping heeft risico’s: ook lijden en dood horen bij de risico’s…zeker. Dat hebben we hier in onze geloofsgemeenschap van Bedum ervaren deze afgelopen 1 ½ jaar – vier/vijf agrariërs te vroeg gestorven. En ja, dat heeft Jezus en dat hebben veel mensen na hem ook zo ervaren.

Niemand wil ‘t onderspit delven-niemand wil teruggefloten worden in ‘t leven.

Wat Jezus hier duidelijk als antwoord geeft, is: je kunt God niet naar je hand zetten – God laat zich niet met een kluitje, niet met een fluitje in het riet sturen.

Ten diepste zijn we allemaal hoveniers in die grote tuin die ‘aarde’ heet, en de enige echte eigenaar van die tuin is God zelf. En ja, er is plaats genoeg – ieder zijn plaats – maar het is niet aan ons om de ander te vernederen en het is niet eerlijk om vernederd – ontmoedigd en afgefloten te worden. Gods wereld heeft toekomst als we proberen als gelijkwaardige aardebewoners elkaar te begrijpen en te waarderen. En…uiteindelijk: barmhartigheid is er voor iedereen – lang niet altijd van mensen voor elkaar, maar wel van God.

Amen.