Lees hier de overweging van Allerzielen 2023!

OVERWEGING ALLERZIELEN 2023

Jesaja 25, 6.7-9; Openbaring 21, 1-5a.6-7b; Lucas 23, 44-49; 24,1-6a

Ze zijn al niet meer weg te denken uit onze samenleving: de bestelbusjes van postbedrijven die dag in- dag uit pakjes en pakketten bezorgen bij mensen thuis: van DHL en POST NL, GLS, UPS tot DPD en nog veel meer…

Net als er bij de balies bij supermarkten en boekwinkels altijd pakjes liggen om te versturen: een verplaatsing van dingen, spullen, cadeaus, etenswaar soms – nationaal, internationaal…. En het blijft bijzonder om te horen, om, ook als je iemand vóór je hebt bij de balie, dat ongelooflijk veel mensen hun gekochte pakket weer terugsturen, retour afzender. Het paste niet of dit wás het niet of het viel tegen…. Of nog 25 andere redenen… maar er wordt wat retour gestuurd. Laten we vooral zeggen dat het goed voor de werkgelegenheid en voor de economie is – maar het fenomeen ‘retour afzender’ is wel bijzonder. Natuurlijk – als je iets koopt, fysiek in een winkel, kun je het ook terugbrengen, eigenlijk ongeveer alles, als het héél is en schoon en je het bonnetje hebt bewaard…maar ooit hadden we daar toch wel veel schroom toe. Nu niet meer.

Bij veel van wat je ergens bestelt, zit zelfs een enveloppe of een verpakking met ‘retour afzender’. Alsof het de gewoonste zaak van de wereld is.

Vandaag zijn we hier samen omdat we onze dierbaren, onze lieve doden, al onze overledenen, willen gedenken. Mensen die hier waren, lang, sommigen heel lang, soms ook veel te kort, en die we uitgeleide deden, uitzwaaiden, en die we moesten loslaten aan de eeuwigheid, aan God, aan de hemel, of hoe we dat ook zien of geloven. Mensen stuur je niet terug. Maar toch, een senioren-pastor, die vroeger omroeppastoor was, Adri Verweij, die zelf ook april dit jaar overleed en wist dat hij zou gaan, die noemde dat: “ik ben op de terugweg naar afzender, ik ga terug naar Hem die mij zond” hij stelde zijn eigen uitvaart samen onder de titel ‘retour afzender’. Indrukwekkend. Jazeker, je kunt dit echt alleen maar zeggen als je gelovig bent – als je erop vertrouwt dat je door iemand op deze aarde bent gewenst en liefgehad, als je geloof dat je bijna met de ‘post’ gekomen bent bij je ouders maar dat je, als je je leven geleefd hebt, ook terug mag naar de afzender.

Toch, zeker als je het dit jaar meemaakte, als je met groot verdriet hier bent en je je dierbare ontzettend mist, elke dag, elk uur, ook als het langer geleden is, dan blijft de dood moeilijk: Als we lezen bij de profeet Jesaja dat God de Heer de dood zal vernietigen, dat Hij de tranen zal afwissen – dat Hij ons redt, dan willen we dat ook voelen en ervaren. Velen van ons voelen die sluier, die doek als een rouwkleed over ons heen – we zijn iemand kwijt en kunnen totaal niet wennen aan de gedachte van ‘nooit meer’. Heftig. En natuurlijk, velen van ons, wíllen wel geloven dat onze dierbaren, als ze begraven zijn, naar het oosten, naar Jeruzalem begraven zijn, en dat – zoals in het laatste Bijbelboek Openbaring staat – dat God ooit alles nieuw zal maken, dat we ooit de pijn zullen overwinnen en dat God bij ons woont om ons te troosten, maar… we krijgen er onze allerliefsten niet mee terug. En natuurlijk is de wijze waarop we iemand verloren, erg bepalend voor wát wij geloven en wat wij als houvast hebben: als we een kruisje langs de weg zien, voor een verkeersslachtoffer opgericht, of voor iemand die plots ergens overleed, soms ook door geweld, dan voelen we de moeite om daar met God over te communiceren… het ‘waarom’ ligt ons zo vaak op de lippen…  Voor een mensenleven dat lang niet áf was, maar wel stopte, zijn nauwelijks woorden… we kunnen alleen maar méé onder het kruis gaan staan, met het beeld van het evangelie voor ons, en voelen en geloven dat we iemand niet zomaar loslieten aan het niets, aan niemand – dat we met het afscheid iemand als het ware toch retour gaven aan de Schepper, aan de Afzender, aan Hem die ons naar de aarde zond zoals Hij dat deed met zijn zoon. Retour afzender…

Ze waren hier op aarde, zij zetten hun voetstappen in onze families en onze kring – we spraken en aten met hen, ze waren er gewoon. En nu niet meer… terug naar waar ze vandaan kwamen – ze zijn ‘mensen van voorbij’ geworden, van wie we foto’s bewaren, soms een naam op een kamerdeur… een schrift, een boek, een tas… en als we deze week Allerheiligen vier(d)en: zij leven voort in monumenten, in steden en dorpen, in straatnamen en kerken, in de verhalen die we blijven vertellen… mensen die retour zijn naar hun afzender – 

Wat hopen we dat zij ‘thuis’ zijn, goed zijn aangekomen in het hemelse dépot waar allen die ooit teruggingen, geborgen zijn, veilig, in goede handen, bij God. Vandaag, als wij hun namen noemen en het licht voor hen branden, zijn ze dichterbij dan ooit… zij, hem, haar, die we zo verschrikkelijk missen, maar ook zij die al lang geleden in ons midden waren, maar…die we zo weer retour hier zouden willen, en allen, allen die dit jaar door geweld, door bombardementen, door aardbevingen en modderstromen en ander natuurgeweld zomaar uit het leven werden gerukt en retour naar God zijn gestuurd. We wilden hen niet missen, maar… de dood is onverbiddelijk. Nee, als het aan ons lag, werden ze niet weg- of teruggestuurd… maar het ligt niet aan ons. Niemand blijft hier…iedereen gaat ooit op retour…. En juist daarom is het zo belangrijk wat Adriaan Roland Holst, de Nederlandse dichter die in 1976 overleed, zo mooi zei: Elk afscheid kan het laatste zijn.  “Daarom – voor we elkander vergeten – laten wij zacht zijn voor elkander, kind”.

Laten we dat doen: zacht zijn voor elkaar in de pijn om wie we missen… en laten we vooral bedenken, bij alle heiligen die ons voorgingen, bij allen die óns heilig zijn: “Zij, die ons zijn voorgegaan, zij wijzen naar onze toekomst”. 

Amen.