Lees deze week twee overwegingen voor de tweede zondag van de Advent

Eerste overweging:

PREEK 2^E zondag van de Advent C 4 december 2022

Jesaja 11, 1-10; Romeinen 15, 4-9; Mattheüs 3, 1-12

Inleiding

In de wereld vieren we Advent, ieder jaar opnieuw. We vieren de verwachting van iemand die komt om de wereld te redden. Met al onze problemen groot en klein, laten we ons vandaag toespreken door Jesaja die zegt: – Mensen berust niet in je lot. Een twijg zal ontspruiten aan de stronk van Jesse, Isaï, aan het huis van David en de Geest van God zal op Hem rusten. Maar om iets daadwerkelijk te veranderen, zal er iets in onszelf moeten gebeuren. Johannes zegt heel duidelijk: “Bekeer je”. Of anders gezegd: wij kunnen ons levenspatroon ook wat veranderen. Wie menswaardig wil leven en dat ook aan anderen gunt, die kan zijn leven anders inrichten… dat is de uitdaging. Laat het niet maar een paar kaarsen zijn op een adventskrans, maar laten we het vuur ontsteken in onszelf. 

Overweging

Misschien hebt u het ook wel eens gezien: elk seizoen krijgen een aantal bekende Nederlanders de kans om ‘geportretteerd’ te worden – ‘sterren op het doek’ – niet alleen krijgen we een inkijkje in het leven en het denken van mensen die we van een bepaald programma kennen, maar elke keer is de grootste verrassing dat elke schilder een totaal ander portret van iemand maakt – totaal anders, dezelfde persoon.

Dat kan dus – dat, zoals jij iemand of de wereld ziet, ook heel anders kan.

Ik dacht daaraan toen we vandaag in de eerste lezing dat prachtige schilderij van de profeet Jesaja in de eerste lezing kregen voor-geschilderd. Jesaja schildert de toekomst, zo’n 7 eeuwen voor Christus, met een bijzonder beeld: niet van ‘zo is het nu’ maar juist als een visioen, een droom van hoe het zou kunnen zijn. Hij schetst een wereld waarin iedereen tot zijn recht komt; waarin mensen elkaar niet meer naar het leven staan, waarin zelfs harmonie is tussen mensen en dieren. Alsof het aardse paradijs is teruggekeerd. Die beelden van wilde en tamme dieren die met elkaar grazen, kleuters die leeuwen weiden en kinderen die spelen bij het hol van een adder klinken in deze tijd van de opkomende wolf wel erg poëtisch- natuurlijk kan de profeet niet zoveel goeds en moois hebben gezien. Maar in een tijd waarin het koningshuis van David toen juist in verval raakte, spreekt hij over ‘de stronk van Isaï’, een nieuwe loot aan de stam – die stam die een bloeiende boom had moeten zijn, vol rijpe vruchten, maar een dode stronk is geworden.

Het had dus een heel mislukt schilderij kunnen zijn, een portret van een wereld waarin niemand wil wonen.

En natuurlijk, tijden veranderen, maar opvallend is dat de wereld ook heel erg niet veranderd is…Net als toen, ís er ook nu geweld, haat naar vreemdelingen, is er bij onze eigen overheid onbetrouwbaarheid en merken we dat wereldleiders erg hun eigen gang gaan. Het schilderij van onze wereld van nu en van en wereld van de toekomst, kunnen wel eens twee totaal verschillende ‘doeken’ worden waarin de overeenkomsten met moeite te vinden zijn. Over een paar weken zingt wij: vrede op aarde voor alle mensen van goede wil… maar is dat een grote groep? Het is niet zo vreemd dat Johannes de Doper in de woestijn sprak over ‘bekering’ – het is een woord dat wij niet meer graag horen, maar het is wel waar het echt om gaat – bekering – zelfs en ook voor ons, al vinden wij soms dat we aardig op de goede weg zijn.

In het evangelie vandaag lezen we dat Johannes doopte in de Jordaan Joden die al tot het uitverkoren volk van God hoorden. Hun voorvaderen waren door de Rode zee getrokken, hoefden eigenlijk niet gedoopt te worden. Die hadden al een verbond met God. Dopen was toen alleen voor heidenen. Toch werden joden gedoopt ten teken van een nieuw verbond, een nieuw begin, een nieuw voornemen, een nieuw schilderij om opnieuw mee te beginnen.

’Bekeren’ klinkt misschien akelig, maar eigenlijk is ‘bekeren’ niets meer of minder dan jezelf de vraag stellen: wat kan ik doen tegen onrecht, haat en egoïsme? Bekeren begint altijd bij jezelf. Profeten als Jesaja en Johannes kunnen ons helpen schilderen, ons leren dat ‘jezelf verbeteren’ niet alleen maar een droom is maar dat het de moeite waard is om van dat schilderij werkelijkheid te maken. Een mooie uitdaging voor de Advent! Amen.  

Tweede overweging:

PREEK 2^E zondag van de Advent C 4 december 2022

Jesaja 11, 1-10; Romeinen 15, 4-9; Mattheüs 3, 1-12

Het valt me steeds weer op dat, als we nu in ons gebied rondrijden, door de dorpen en zelfs langs de doorgaande wegen, hoeveel er in een paar jaar tijd hier veranderd is – door de hele versterkingsoperatie en nieuwe huizenbouw, maar door rondwegen straks langs Bedum en Winsum, rotondes erbij, maar ook hoeveel er aan wegenbouw gedaan wordt – en je dus op omleidingen, afgesloten straten en obstakels botst op dit moment. Je kunt niet zeggen dat er niet gebouwd wordt, je kunt niet zeggen dat er niet getimmerd wordt aan de weg en we niet bezig zijn met veranderingen. Aan stenen en beton geen gebrek. En dan spreken we nog niet over nieuwe keukens, badkamers, woningverbetering en – verduurzaming! En toch, als het gaat om het bouwen van een nieuwe wereld, de wereld zoals Jesaja die in de eerste lezing schetst, dan blijft de wereld een bouwput en lijken de verschillen tussen oost en west en ook tussen de groepen in onze eigen samenleving misschien wel groter dan ooit. Hoe kan het toch? We zijn er zo goed in!

Waarom lukt het bouwproject van het koninkrijk van God niet?   

Op deze tweede Adventszondag is de eerste lezing één groot protestlied

tegen de sfeer van oorlog in zijn land destijds, toen het koninkrijk Juda, het koningshuis van David met de hoofdstad Jeruzalem. In die droom schetste hij een beeld waarin alle volken gezamenlijk, ondanks hun verschillen, in vrede opgaan naar de tempel, het hart van de toenmalige samenleving.
Jesaja beschrijft daarbij de levensweg geïnspireerd door de Thora, door het hart van de Bijbel. Er is maar één doel: vrede op aarde voor alle mensen van goede wil. Jesaja’s bouwtekening van de toekomst, zo’n 7 eeuwen voor Christus, is vóór alles een droom van hoe het zou kunnen zijn: een wereld waarin iedereen tot zijn recht komt; waarin mensen elkaar niet meer naar het leven staan, waarin er zelfs harmonie is tussen mensen en dieren. Alsof het aardse paradijs is teruggekeerd. Wilde en tamme dieren die met elkaar grazen, kleuters die leeuwen weiden en kinderen die spelen bij het hol van een adder– in deze tijd van de opkomende wolf bijna ondenkbaar. Maar waarom zou het ondenkbaar zijn?

Als het evangelie vertelt over Johannes de Doper, die als profeet duidelijk in de lijn van de profeet Jesaja staat, dan horen we hem zeggen: bereidt de weg van de Heer, maakt recht zijn paden! Rechte paden. Niet rechtlijnig bedoeld, maar recht in de zin van ‘vlak’, nieuw, zonder kuilen en obstakels, zodat het voor iedereen mogelijk is die weg te gaan. Zo ziet de droom, het  bouwtproject van Johannes eruit. Zolang mensen bezig zijn met ruzies en wrok en verwijten, is de weg niet vlak. Johannes was duidelijk een bouwer, een opzichter in zijn tijd, sprak mensen aan. Ook toen veel mensen in zijn tijd geloofden dat het einde van de wereld nabij was, lieten mensen zich massaal dopen door hem omdat ze wel nieuwe wegen wilden… anders, beter…En of dat nu hippie-achtige figuren waren, of complotdenkers, of dat dromers waren of voetbalfans of juist ingetogen kloosterachtige types dat maakt niet uit… Johannes’ oproep tot bekering – die we eigenlijk niet willen horen omdat we denken dat we aardig op de goede weg zijn – werd een nieuwe beweging die de komst van Jezus voorbereidde, in alle bescheidenheid want Johannes zei duidelijk: ik ben maar een bouwer, een onderaannemer, die na mij komt, is de hoofdman. Een tijdje was ook Jezus bij Johannes, later is ieder zijn eigen weg gegaan. Jezus geloofde niet in een snel naderend einde van de wereld, maar in het bouwen aan Gods koninkrijk in deze wereld. Gewoon al in de manier waarop wij met elkaar omgaan, worden nieuwe wegen aangelegd, komt er wat rust in de samenleving, kunnen bouwmaterialen worden gedeeld tussen arm en rijk, tussen de stille en de prominente groepen, komt die toekomst die Jesaja als droom had, toch een beetje dichterbij. Bouwen, bekeren… dat zijn de woorden vandaag. Onze dorpen en steden en wegen veranderen – misschien wij, mensen ook wel, als woningverbetering mogelijk is, waarom mensenverbetering dan niet?

Amen.