Lees hier de overweging van Drie Koningen, 6 januari 2024

PREEK DRIEKONINGEN 6-7 JANUARI 2024

Jesaja 60, 1-6; Efeziërs 3,2-3a.5-6; Mattheüs 2,1-12

We hoorden het veel mensen zeggen, de laatste dagen van 2023, de eerste dagen van 2024: velen keken niet goed terug op het afgelopen jaar: grote verliezen of ziekte in de familie, geen goede oogst door het weer, veel last van de klimaatverandering, dure boodschappen, veel onzekerheid door de politiek, de oorlog in Israël, en nog veel meer. En velen zeiden daarom ook: als er maar weer een stip op de horizon, een lichtpuntje aan de hemel is, iets waar je naar uit kunt zien, waar je hoop op hebt, iets wat weer moed geeft om op te staan en door te gaan. O zo vaak horen we dat ook zieken of mensen met gedoe zeggen: Als ik eerst máárt maar haal, als het straks maar weer licht is buiten, als de kinderen maar óver zijn uit het buitenland… als ik maar weer terug kan in mijn gerepareerde huis en nog veel meer…

Er worden massaal plannen gemaakt voor het voorjaar en de zomer….

Een stip op de horizon, of zeggen we vandaag, met de wijzen uit het oosten: een ster aan het firmament, aan de hemel, een licht om naar uit te zien en te volgen…. Je gunt het iedereen. Een mens heeft perspectief nodig, dat is duidelijk. Des te erger als je deze dagen een slecht bericht krijgt, als families rond Oldehove hun zoon en bedrijfsopvolger moeten wegbrengen, als mensen door vuurwerkgedoe een hand, een oog of een dierbare moeten missen… de afgelopen week kwamen de rampen van Enschede en Volendam zomaar weer langs…  Waar vinden zij een lichtpuntje??

We verplaatsen ons vandaag naar het Bethlehem van ruim 20 eeuwen geleden – Het verhaal van de wijzen in Bethlehem is altijd heel populair geweest. Het verhaal zoals we het lazen, heeft aanvulling gekregen in de daaropvolgende jaren: in de derde eeuw is van de wijzen koningen gemaakt en men heeft hen in de 7^de/8^e eeuw namen gegeven: Caspar, Melchior en Balthasar. Caspar werd als een Afrikaan van 20 getypeerd, Melchior als iemand uit Azië van 40 en Balthasar als een Europeaan van 60. Daarmee wilde men aantonen dat God naar de wereld kwam voor alle culturen en leeftijden. We vinden ze in die hoedanigheid in al onze kerststallen en ze herleven wereldwijd door kinderen die het naspelen in Driekoningen-stoeten; En soms ontgaat ons misschien ook de betekenis: immers: Deze wijzen stáán voor alle niet-Joden die zich voegden bij de christenen en dat was een grote revolutie in de eerste decennia van het christendom. Dit Drie-Wijzen-verhaal staat bol van de politiek-religieuze spanningen in de tijd dat het evangelie geschreven werd. En de jonge joods-christelijke gemeenschap, identificeerde zich met dat kwetsbare, pasgeboren kindje, dat afgewezen werd door zijn volksgenoten en moest vrezen voor zijn leven. De drie wijzen gaan daar in het verhaal vrij en slim en onbevooroordeeld mee om: zij kiezen uit zichzelf voor vrede en verzoening en willen dus niets met de jaloerse koning Herodes. De lezing uit de profeet Jesaja laat zien dat dit licht, dit perspectief, al bestaat in de Joodse wereld van 7 eeuwen eerder: men gelooft dat een nieuw iemand de wereld komt redden: een stip op de horizon. Jeruzalem is hier dé lichtbron die allerlei volkeren aanlokt. De Tempel, het huis van God op aarde, brandpunt van de joodse godsdienst, straalt zoveel licht uit dat de hele omringende wereld in beweging komt. Volkeren komen erop af, bijna zoals verregende West-Europeanen op de zon afvliegen. Zowel Joden van heinde en ver als niet-Joden vinden daar hun stip op de horizon, hun nieuwe thuis. Zo vormen de Wijzen hét symbool van mensen op zoek naar licht, niet op grond van een traditie, een wet of religieuze verplichting, maar vanuit een innerlijk verlangen. Net als Paulus in zijn brief aan de Efeziërs noemt: mensen die op grond van hun geloof in Christus Jezus mede-erfgenamen zijn van Gods belofte.

Wereldwijd zoeken mensen naar wat licht in de verte om op te kunnen hopen: van de nog vastzittende gijzelaars en gevangenen in Gaza/Israël tot families in schuilkelders in Oekraïne en het Midden-Oosten, tot mensen die door droogte, aardbevingen of overstromingen alles kwijtraakten. Hoe kom je aan en bij dat licht in de verte? Welke ster, welk licht leidt ons naar de toekomst? Wat geeft ons wat hoop en kracht? Je hoeft niet een wijze of sterrenkundige te zijn om te geloven dat, ook als alle kunstlicht straks weer uit huizen en straten verdwijnt, dat Gods licht blijft stralen- het licht dat dit pasgeboren kind God is, redding  voor alle volken: in de geschenken van de wijzen zien we het terug:  Jezus bleek de enige echte koning, – verbeeld in het goud,  Hij bleek God, verbeeld in de wierook, en hij was mens, verbeeld in de mirre, olie, zalf om je huid, je wonden, mee te verzachten.

Er speelt veel in de wereld als het om haar leiders gaat, misschien verwachten we wel te veel – maar het enige Licht dat ons de weg wijst en blijft wijzen, is toch Jezus, God, mens en koning, koning van de vrede. Amen.