Preek van 3 oktober 2021
PREEK 27e zondag door het jaar B
Genesis 22, 18-24; Hebreeën 2,9-11; Marcus 10, 2-16 Vd, HS, DZ
Wie met wie? Dat waren de drie woorden die de afgelopen 6 ½ maand over Den Haag hingen na de verkiezingen – wie met wie gaat regeren?
En de oosterburen, Duitsland, zitten inmiddels in hetzelfde schuitje.
En ‘wie met wie’ is in alle facetten van ons leven en van de wereld heel belangrijk…. Van de grote wereldmachten – wie spreekt en onderhandelt met wie? Tot wie speelt in de sport tegen wie? Tot – misschien nog wel veel essentiëler – de verhoudingen die in onze persoonlijke levens zo enorm belangrijk zijn, misschien wel méér dan ooit….
Ik las ooit eens ergens: als je zonder ruzie over de afstandsbediening dagelijks met elkaar t.v. kunt kijken, dan is je relatie goed. Wat we daar ook van vinden…
Wie met wie?
Het feit dat in de t.v.-wereld er steeds lagere kijkcijfers worden gescoord, maar dat datingprogramma’s als ‘first dates’en ‘lang leve de liefde’ en ‘boer-zoekt-vrouw’ het ontzettend goed doen, zegt al heel veel ….
Mensen zoeken met iemand te zijn, in alle leeftijden… en vaak pas na een scheiding of een groot verlies wordt het gapende gat van een partner dubbel groot. ‘Wie met wie’? Zolang er mensen zijn, zijn hier theorieën over – en in alle fases van de geschiedenis zijn die weer anders…
En laten we eerlijk zijn… wie is het altijd eens over de afstandsbediening?
En we zouden er misschien niet zoveel over schrijven, als het altijd góéd ging.
Het Duitse woord voor huwelijk is Ehe. Er wordt wel eens door mensen gezegd dat dit woord een afkorting is voor drie Latijnse woorden: errare humanum est: vertaald: Vergissen is menselijk. Een uitdrukking van de Romeinse filosoof Seneca die leefde in de tijd van Jezus.
Wij schrijven 2021 -en nog steeds klinkt die Bijbelse tekst uit de eerste lezing: ”het is niet goed dat de mens alleen blijft” – en al weten we inmiddels goed dat één van de hoofdoorzaken van het huizentekort in Nederland is, dat er méér mensen alléén wonen dan ooit, dan nog… elke mens zoekt relatie – in welke vorm dan ook. …dat raakt ons allemaal…en de diversiteit daarin is groot – we zien het dagelijks op onze beeldschermen: Er zijn mensen die huwen en die scheiden, er zijn lat-verhoudingen, vluchtige verhoudingen, broer- en zus-relaties, vriendschapsverhoudingen, platonische liefdesrelaties, homoseksuele verhoudingen; er zijn gezinnen mèt kinderen en gezinnen zonder kinderen. En het gaat nog veel verder… Mag je nog ‘hij’ en ‘zij’ gebruiken om een medemens aan te duiden? Wereldwijd wordt nagedacht over een genderneutrale benaming van de mens – en zoals ooit de huwelijksband tussen man en vrouw de enige vorm van partnerschap was om samen door het leven te gaan, zo is er inmiddels 100% acceptatie van een relatie tussen twee mensen van hetzelfde geslacht maar de hele samenleving is volop in beweging en inmiddels zijn de grote voorgegeven kaders aan het wankelen gebracht. Wie met wie? Kunnen we zappen? Op de een of andere manier zijn er meer zenders dan ooit en is de mens super-creatief geworden in het persoonlijk vorm geven aan het leven. Maar…’vergissen is ook menselijk’ – er wordt veel gezapt. Het brengt ons vandaag terug naar het begin van dat tweede scheppingsverhaal: die droom van het begin, dat nu soms als mythe of sprookje klinkt, waarin de mens verwonderd is over zijn bestaan omdat hij/zij geschapen is door God en naar Zijn beeld van liefde. Het is niet goed dat de mens alleen blijft. We hebben een medemens nodig om onszelf te worden, om mee te spreken en mee te delen. Mensen maken toekomst als liefde hen verbindt en dat goed gaat. En natuurlijk is samenzijn een dynamisch spel om elkaar te begrijpen, te ondersteunen en te accepteren. We zijn niet gelijk, we denken anders, we gaan met gevoelens anders om, we hebben onze voorkeurzenders, maar we kunnen aanvullen – De een is nooit beter dan de ander.
En ja, er zijn mooie voorbeelden van mensen die hun gouden of diamanten jubileum vieren door goede en kwade dagen heen, maar er zijn er ook die verkeerd afgestemd hebben, voor wie het huwelijk een vergissing bleek en het samenzijn een hel. Veel levensvormen beantwoorden aan die droom van het begin, en als we dóórlezen: we kunnen als mens een ‘hulp’ zijn die bij de ander past…je kunt je hechten aan de ander en als gelijkwaardige door het leven gaan… en of dan de één dominanter is dan de ander, dat lijkt van alle tijden. Jezus zelf in het evangelie wordt er stevig op bevraagd… maar hij laat zich niet verleiden tot genderspecificatie of tot uitspraken over wie de ander mag wegzenden. Eerst en vooral zegt Jezus dat 2-zaamheid gaat voor 1-zaamheid – en ontrouw straft zichzelf. De mens is breekbaar, partnerschap is ook breekbaar. Vanzelfsprekend is niets meer. Soms is het goed even terug te gaan naar het begin: heel persoonlijk: hoe leerde je de ander kennen? Waarom werd die ander zo belangrijk voor je? En naar het oerbegin: God schiep de mens – creëerde ons: gaf ons lucht en adem. Zo kwam de mens tot leven. En God zelf zegt erbij: het is niet goed dat de mens alleen blijft. En je kiest – je kunt afstemmen op iemand… En dit vinden van een mens geeft lucht en vreugde: ‘Eindelijk been van mijn gebeente, vlees van mijn vlees.’ Natuurlijk kan een mens alleen wonen en alleen gelukkig zijn… Echter, in het twistgesprek tussen de Farizeeën en Jezus over de scheidingsbrief is Jezus duidelijk: God=liefde – als God verbindt, als liefde verbindt, stuur dan niet weg…
Is er géén liefde, krijgt God geen kans, is het ook moeilijk samen tv-kijken…
Sprookjes, mythes hebben altijd de keerzijde van ‘niet echt’…. Niet alles heeft een happy end. De werkelijkheid is soms hard en pijnlijk… kinderen vertellen het ons. Het evangelie vandaag eindigt niet voor niets met kinderen. Kinderen vragen altijd: Wie met wie? Kinderen wijzen aan, stemmen af, willen spelen, willen delen…hebben bescherming nodig, veiligheid en vooral liefde. Kinderen hebben God nodig. En eigenlijk: wie niet? Amen.